Autentyczne i Niezależne Forum Biblijne

Zibi

Administrator

Skąd: Gorny Slask

Dołączył: 2015-10-07

Liczba postów: 424

Unitarianie

Unitarianizm

Unitarianizm – obok luteranizmu, kalwinizmu i anglikanizmu, jeden z głównych nurtów reformacji. Jego nazwa pochodzi od łacińskich słów „unus”, czyli jeden i „unitas”, czyli jedność.

Jednym z pierwszych jego głosicieli był hiszpański lekarz i teolog Miguel Servet, który pod naciskiem Jana Kalwina został przez władze Genewy skazany na karę śmierci i spłonął na stosie. Do Polski unitarianizm dotarł na początku lat 60. XVI wieku. W latach 1562–1563 wyznający go bracia polscy, stworzyli własny zbór, t.zw. zbór reformowany mniejszy, który był owocem rozłamu w małopolskim kalwinizmie. Ośrodkiem działania braci polskich, wśród których najbardziej znani byli Piotr z Goniądza, Grzegorz Paweł z Brzezin czy Szymon Budny był Raków. Odrzucali oni panujące powszechnie porządki feudalne i sami uprawiali ziemię. Sprzeciwiali się również służbie wojskowej, a na znak pacyfizmu nosili drewniane miecze.

W drodze ewolucji poglądów, do których przyczynił się reformator i myśliciel religijny Faustyn Socyn, dotychczasowe silne wpływy anabaptyzmu powoli wypierały elementy racjonalistyczne. Od jego nazwiska polski unitarianizm określany był często socynianizmem i pod taką nazwą znany był poza granicami. Socyn w swoich pracach twierdził, wbrew tradycji chrześcijańskiej, że grzech pierworodny obecnie nie istnieje, gdyż obciążył tylko Adama. Uznał więc, że chrzest jest sprawą drugorzędną i można go przyjąć lub nie. Człowiek ma wolną wolę, a zatem Bóg nie ma przedwiedzy, czyli nie zna przyszłych ludzkich uczynków.

Zdaniem Socyna do zbawienia potrzebna jest wiara w niewielką ilość t.zw. prawd koniecznych, które nie mogą być sprzeczne z zasadami rozumu (tak jak nie jest sprzeczne objawienie). Jeśli więc w doktrynie religijnej znajdą się dogmaty sprzeczne z rozumem to znaczy, że doktryna jest w tych punktach nieprawdziwa. Socyn głosił człowieczeństwo Jezusa, który został wybrany przez Boga do realizacji jego celów; zaprzeczał dogmatowi Trójcy Świętej oraz karom wiecznym: piekłu, potępieniu czy mękom, które jego zdaniem są tylko przenośniami.

Socynianizm był jednym z najbardziej znienawidzonych wyznań, i to nawet w krajach tradycyjnie tak tolerancyjnych jak Polska czy Siedmiogród. Przykładowo jedynym wyznaniem, które nie wzięło udziału w konfederacji warszawskiej w 1573 roku, (którą to można określić jako wewnętrzny pokój pomiędzy wszystkimi wyznaniami – podpisał ją nawet jeden biskup katolicki), byli właśnie bracia polscy. Ostatecznym skutkiem było wygnanie arian z Polski w 1658 roku. Osiedlili się w Holandii, gdzie rozwinęli szeroko swoją działalność naukową i religijną, publikując m.in. Bibliotheca Fratrum Polonorum.

Bracia polscy cieszą się obecnie coraz większą popularnością wśród historyków, pojawia się coraz więcej prac na ich temat, także monograficznych. W Polsce istnieje kilka grup określających się jako unitariańskie. W Warszawie w klubie esperantystów zbiera się stołeczna grupa unitarian związanych ze świeckim Stowarzyszeniem Unitarian. Od 1993 roku istnieje w Chorzowie Wspólnota Unitarian Uniwersalistów w Rzeczypospolitej Polskiej (wpisana do rejestru wyznań pod poz. 81). W Nysie od 2010 roku istnieje nyska grupa unitarian, która organizuje spotkania o charakterze religijnym.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Unitarianizm